Zdrowie to nasz najcenniejszy, a jednocześnie najdelikatniejszy skarb – kiedy zaczyna nam go brakować, czym prędzej udajemy się do lekarza, aby temu zaradził. Dopiero w takich momentach zdajemy sobie sprawę jak łatwo jest je stracić – w codziennej gonitwie wielu z nas zapomina, że nie jesteśmy stworzeni ze stali, nie dba o siebie należycie – i choroba gotowa! Tymczasem – jak podpowiada stare porzekadło – lepiej jest zapobiegać, niż leczyć. To również główne założenie medycyny naturalnej, która w przeciwieństwie do konwencjonalnych metod leczenia koncentruje się na zdrowiu i podtrzymywaniu go, aniżeli na wynajdywaniu coraz to nowszych mechanizmów chorobowych. Wbrew powszechnemu przekonaniu te dwa nurty doskonale się nawzajem uzupełniają – a medycyna naturalna powinna być traktowana raczej jako sojuszniczka i dopełnienie medycyny naukowej, aniżeli jej wróg.
Medycyna naturalna – szczypta historii
Wokół medycyny naturalnej narosło wiele mitów, fałszywych wyobrażeń i stereotypów. Jej podstawowe założenia oraz metody są w środowisku lekarskim zajadle atakowane i traktowane jako prymitywne, przestarzałe czy nawet zabobonne. Zarzuca się medycynie naturalnej brak naukowych przesłanek oraz badań potwierdzających zasadność jej stosowania. Tymczasem większość z tych argumentów formułowana jest na podstawie stereotypów i potocznych, często błędnych wyobrażeń – a medycyna naturalna rozwijana od tysięcy lat, wspierana dziś naukowymi i technologicznymi odkryciami ma się lepiej niż kiedykolwiek dotąd.
Medycyna naturalna – zasada vis medicatrix naturae i podstawowe założenia
Zgodnie z definicja słownikową medycyna naturalna to zbiór metod oraz zespół zagadnień związanych z leczeniem człowieka tylko i wyłącznie metodami naturalnymi – jednak taka definicja wydaje się niekompletna. Co zatem kryje się pod pojęciem medycyny naturalnej? To pewien sposób patrzenia na zdrowie i chorobę. Medycyna naturalna to podejście terapeutyczne, a za jej praojca należy uznać samego Hipokratesa – greckiego lekarza i filozofa, będącego również patronem medycyny zachodniej (konwencjonalnej). To właśnie Hipokrates sformułował jej nadrzędną zasadę – vis medicatrix naturae (łac. Lecznicza siła natury) – przykaz postępowania wyłącznie w zgodzie z leczniczymi siłami natury, gdyż każdy organizm posiada zdolność do samo leczenia – samoistnego powrotu do zdrowia bez użycia leków. Z niej wynikają kolejne – uznanie biologicznego rytmu i naturalnych mechanizmów działania ludzkiego organizmu oraz zwrócenie się w stronę naturalnych substancji uzdrawiających (tj. zioła i przyjmowane codziennie pokarmy). Takie podejście kładzie główny nacisk na wspieranie i promowanie zdrowia, za cel obierając zapobieżenie chorobie lub dalszemu jej rozwojowi – prewencja, dziś przez nauki medyczne marginalizowana, wysuwa się tutaj na pierwszy plan. Sztuka leczenia przy pomocy medycyny naturalnej polega zatem na wykorzystaniu wszelkich dostępnych, zgodnych z zasadą vis medicatrix naturae sposobów uzdrawiania dla dobra pacjenta. W zależności od potrzeb może to być akupunktura i akupresura, ziołolecznictwo, leczenie przez oczyszczanie organizmu, diety czy masaże – każda z metod dobrana na zasadzie jak najmniejszej inwazyjności, w imię prawidła: po pierwsze – nie szkodzić.
Medycyna naturalna – holistyczne ujęcie człowieka
Filarem medycyny naturalnej jest całościowe, holistyczne spojrzenie na organizm ludzki – podczas gdy klasyczna medycyna analizuje człowieka pod kątem jego poszczególnych organów i związanych z nimi chorób, medycyna naturalna zakłada, że jest człowiek jednością – wrażliwym, niepodzielnym ekosystem i jako taki powinien być traktowany każdy pacjent. Kluczowe w procesie terapeutycznym staje się zatem trafne rozpoznanie – opierające na pogłębionej analizie wszystkich czynników, które są decydujące dla zdrowia – tak natury fizjologicznej, jak i psychicznej, czy emocjonalnej. Proces uzdrawiania organizmu z uwzględnieniem zasady holizmu jest nieco dłuższy niż leczenie za pomocą metod konwencjonalnych, lecz ma on na celu eliminację przyczyn choroby i jej całkowite wyrugowanie, a nie tylko usunięcie najostrzejszych objawów i dolegliwości. Sekretem skuteczności tak rozumianej medycyny naturalnej jest powrót do źródeł jakie oferuje sama natura – sił witalnych, które drzemią w każdym z nas. Zadanie medycyny naturalnej polega więc na ich wyzwoleniu.
Medycyna naturalna w XXI wieku
Dziś medycyna naturalna wymaga umiejętności połączenia współczesnej nauki z holistycznymi założeniami tego kierunku. W krajach Dalekiego Wschodu, gdzie system leczenia naturalnego ma wysoką rangę medyczną, lekarze chętnie i często korzystają z najnowszych osiągnięć techniki diagnostycznej. Precyzyjne i miarodajne badanie pacjenta oraz umiejętność posługiwania się badaniami laboratoryjnymi i radiologicznymi to główne zadania jakie stoją przed współczesnym lekarzem medycyny naturalnej. Tylko jeśli zdoła je wypełnić będzie w stanie postawić prawidłową diagnozę i zastosować odpowiednią terapię.