Makroelementy


Makroelementy, czyli pierwiastki główne,  których zapotrzebowanie w diecie dorosłego człowieka przekracza 100 mg na dobę. Niezbędne są one do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu. Makroelementy obejmują pierwiastki biogenne: węgiel, wodór, tlen, azot, siarkę i fosfor oraz wapń, magnez, chlor, potas i sód.

 

Azot

Komórka ludzkiego organizmu w 8-10% składa się z azotu. Wchodzi on w skład kwasów dezoksyrybonukleinowych i rybonukleinowych, aminokwasów i enzymów, bez których  synteza białek nie byłaby możliwa. Jest azot kluczowym uczestnikiem praktycznie wszystkich reakcji metabolicznych organizmu, a ponadto bierze udział w procesach przekazu informacji genetycznej.

 

Chlor

Chlor bierze udział w regulacji równowagi wodno-elektrolitycznej, należy do makroelementów niezbędnych przy powstawaniu kwasów trawiennych w żołądku. Pomaga w trawieniu i utrzymaniu gibkości ciała. Jego niedobór zdarza się niezwykle rzadko, może jednak prowadzić do wypadania włosów i zębów.  Dorosły człowiek powinien otrzymywać dawkę do 6 gramów dziennie.

 

Fosfor

Fosfor jest ważnym składnikiem kości, kwasów nukleinowych, błon komórkowych i wielu enzymów. Uczestniczy w przemianie białek, tłuszczy i węglowodanów. Odgrywa dużą rolę w spalaniu glukozy. Wpływa korzystnie na stan zębów i dziąseł. Dorosły człowiek powinien otrzymać do 1,5 grama fosforu dziennie.

 

Magnez

W ciele człowieka znajduje się około 25 gramów magnezu, zlokalizowanego głównie w kościach. Ten pierwiastek odgrywa kluczową rolę w wielu procesach komórkowych: przemianie glukozy, utlenianiu kwasów tłuszczowych, syntezie białek oraz przekazie informacji genetycznej.  Zalecana  dobowa dawka magnezu to nie mniej niż 500 mg.

 

Potas

Jest kluczowym pierwiastkiem zapewniającym równowagę wodno-elektrolityczną oraz kwasowo-zasadową. Bierze udział  w procesach przemiany materii i przewodzeniu impulsów nerwowych. Znajduje się w sokach trawiennych, przyczynia do prawidłowego funkcjonowania nerwów i mięśni oraz zwiększa aktywność gruczołów wydzielniczych i przepuszczalność błon komórkowych. Dzienna dawka dla dorosłego człowieka wynosi do 5 gramów potasu, dostarczanego do organizmu z pożywieniem.

 

Siarka

To pierwiastek konieczny w  budowaniu niektórych aminokwasów, np. cysteiny i metioniny. Jest niezbędna dla włosów, paznokci i skóry. Odgrywa ważną rolę w procesach krzepnięcia krwi, wytwarzaniu i transporcie energii, syntezie włókien kolagenowych i tworzeniu wielu enzymów. Bierze udział w procesie wydzielania żółci przez wątrobę. Uczestniczy w syntezie białek. Zalecana dawka dobowa nie została dokładnie określona, jednak dieta zawierająca odpowiednią ilość białka zapewnia wystarczającą podaż siarki.

 

Sód

Odgrywa znaczącą rolę w utrzymaniu wysokiej sprawności nerwów i mięśni. Wraz z chlorem i potasem odgrywa istotną rolę w regulacji równowagi kwasowo-zasadowej. Jest współodpowiedzialny za utrzymanie właściwego ciśnienia osmotycznego w płynach ustrojowych oraz odpowiednią gospodarkę wodno-elektrolitową. Dzienne zapotrzebowanie nie zostało dotychczas ustalone, jednak szacuje się je u zdrowych dorosłych na 500 mg.

 

Wapń

Jest głównym składnikiem mineralnym ludzkiego ciała – stanowi ponad 1,5% jego masy ( ok. 1-1,5 kg), w większości w kościach i zębach. Jest regulatorem aktywności mięśni i serca, uczestniczy w procesach krzepnięcia krwi.  Utrzymuje twardość kości i odpowiada za stan zębów. Łagodzi bezsenność i bierze udział w metabolizmie żelaza.Zapotrzebowanie dzienne dorosłego człowieka na wapń wynosi do 1 grama.

 

Wodór

 

Wodór stanowi 3-4% komórki. Zdolność wodoru do łączenia się z cząsteczkami węgla, a szczególnie tlenu (woda), jest jedną z przyczyn powstania życia na Ziemi. Uczestniczy we wszystkich reakcjach biochemicznych i fizycznych w żywym organizmie.