Mikroelementy


Mikroelementy to składniki odżywcze, które w organizmie ludzkim występują w niewielkich ilościach (0, 01-0, 00001% suchej masy).  To tzw. pierwiastki śladowe, które nie dostarczają żadnej energii, jednak są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania kluczowych procesów zachodzących w ludzkim organizmie. Obecne są ponadto w niektórych enzymach i hormonach, płynach ustrojowych, związkach wysokoenergetycznych,  są wreszcie materiałem budulcowym komórek.  U ludzi zapotrzebowanie na mikroelementy wynosi poniżej 100 mg na dobę, a niedobór lub nadmiar tych pierwiastków może prowadzić do różnych zaburzeń fizjologicznych.

Do mikroelementów niezbędnych w diecie człowieka zalicza się m.in. : jod, żelazo, fluor, bor, kobalt, miedź, chrom, cynk, mangan, molibden i selen.

 

Jod

To pierwiastek niezbędny w syntezie hormonów tarczycy, które odpowiadają za regulację podstawowych procesów przemiany materii. Jest nieodzowny w rozwoju systemu nerwowego w życiu płodowym. Jego niedobór wywołuje charakterystyczne wole. W pożywieniu dostarczamy go z solą, występuje również w mięsie ryb. Dzienna dawka jodu wynosi 0,1-0,2 mg.

 

Żelazo

Jest to metal niezbędny do życia i wielu procesów biologicznych – bierze udział w regulacji oddychania komórkowego, w przenoszeniu elektronów oraz procesach przemiany anabolicznej i szeregu reakcji metabolicznych. Organizm dorosłego człowieka zawiera przeciętnie 4 g żelaza; 65% w hemoglobinie, 10% w mioglobinie, pozostała % zmagazynowany jest w nerkach, wątrobie, śledzionie, szpiku kostnym i innych narządach. Niedobór żelaza skutkuje anemią. Zapotrzebowanie dzienne dorosłego człowieka wynosi do 15 mg.

 

Fluor

Jest niezbędnym składnikiem  kości i zębów. U osób dorosłych bierze udział w prawidłowym funkcjonowaniu układu kostnego, u ciężarnych pomaga we wchłanianiu żelaza, zapobiega anemii. Dobowe zapotrzebowanie dla dorosłego człowieka wynosi 0,5 mg.

 

Chrom

Pierwiastek regulujący poziom cholesterolu i kwasów tłuszczowych. Bierze udział w reakcjach utleniania i regeneracji oraz sprzyja normalizacji metabolizmu glukozy we krwi. Przyczynia się do zmniejszenia uczucia głodu – jest wykorzystywany w odchudzaniu. Dawka dobowa dla dorosłego człowieka wynosi 0,5 mg.

 

Cynk

To pierwiastek niezbędny w procesach wzrostu kośćca oraz regeneracji tkanek. Jest składnikiem budulcowym skóry, włosów i paznokci. Jest niezbędny do syntezy białek i wytwarzania kolagenu, poprawia koncentrację i jasność umysłu. Niedobór cynku może powodować przerost gruczołu krokowego, miażdżycę, hipogonadyzm. Dobowe zapotrzebowanie dla dorosłego człowieka wynosi 10-15 mg.

 

Kobalt

Wchodzi w skład kobalaminy. Jest ważnym uczestnikiem procesów wytwarzania czerwonych krwinek (erytrocytów). Niedobór kobaltu w pożywieniu może prowadzić do anemii złośliwej, osłabienia mięśni i problemów z wypróżnianiem.  Dzienna dawka dla dorosłego człowieka wynosi 0,1-0,2 mg.

 

Krzem

Odgrywa ważną rolę w prawidłowym rozwoju kości i tkanki łącznej. Ułatwia tworzenie białek kolagenu i elastyny, działa skutecznie w zapobieganiu i leczeniu osteoporozy. W pokarmach znajdziemy go głównie w mleku oraz warzywach. Niedobór może prowadzić do przewlekłych chorób skóry, kości i błon śluzowych. Dobowe zapotrzebowanie dorosłego człowieka wynosi 20-30 mg.

 

Mangan

Jest niezbędny do prawidłowej budowy kości i tkanek, pełni ważną rolę w zapewnieniu płodności. Jest potrzebny w procesach trawienia i utylizacji produktów pokarmowych. Wpływa korzystnie na prawidłowe działanie ośrodkowego układu nerwowego. Dzienne zapotrzebowanie jest na poziomie ok. 10 mg.

 

Miedź

Bierze udział w syntezie czerwonych krwinek, kolagenu i niektórych enzymów skóry. Ma wpływ na prawidłowe przyswajanie żelaza. Jest niezbędna do właściwego rozwoju naczyń krwionośnych i  tkanki łącznej.  Dzienne zapotrzebowanie u dorosłego człowieka to 2 mg.

 

Molibden

Uczestniczy w syntezie aminokwasów. Wchodzi w skład metaloenzymów, które biorą udział w metabolizmie białek, tłuszczów i puryn.  Dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka to ok. 0,5 mg.

 

Selen

Bierze udział w procesach syntezy białek, normalizuje pracę wątroby, tarczycy, trzustki, wzmacnia system immunologiczny, jest jednym ze składników spermy. Pomaga zapobiegać chorobom nowotworowym. Uczestniczy w oczyszczaniu organizmu z metali ciężkich. Dobowa dawka dla dorosłego człowieka wynosi 0,5 mg.